Grodzisko w Santoku
Badania dendrochronologiczne wskazują, że około 970 roku powstał tu w czasach Mieszka I ważny gród piastowski o statusie kasztelanii i osada obronna na granicy Państwa Piastów i Pomorza Zachodniego. Pod datą 1097 wzmiankował o nim Gall Anonim. Według kroniki Galla Anonima Santok stanowił klucz i strażnicę państwa polskiego, przedmiot walk z Pomorzanami, a później z Brandenburgią. Gród miał średnicę około 240 metrów i zabudowę drewnianą, a na jego terenie mieściła się siedziba archidiakonatu. Po śmierci Bolesława Krzywoustego w 1139 roku gród stracił na znaczeniu, w związku z czym w XIII wieku książę wielkopolski Przemysł I w części starego grodu Mieszka I zbudował mniejszy owalny gród o średnicy 80 m. W 1231 roku wzmiankowano o tym, że kasztelanem grodu był Paweł. W 1234 roku wzmocnił gród Henryk I Brodaty. W latach 1238-1239 gród posiadał przejściowo książę pomorski Barnim I. W 1265 roku gród, będący w posiadaniu Bolesława Pobożnego, zajęli na skutek zdrady władcy Marchii Brandenburskiej z dynastii askańskiej. Po kolejnym zajęciu grodu przez Brandenburczyków w 1270 roku, w 1271 roku Bolesław Pobożny próbował bez powodzenia odzyskać Santok, jednak udało mu się to dopiero w 1278 roku. W 1296 roku zdobyty ponownie przez margrabiów brandenburskich, którzy oddali go w lenno kilku kolejnym rodom rycerskim. W 1365 roku dzierżący gród panowie von Osten (Dobrogost, Arnold, Holryk i Bartold) poddali zamek jako lenno królowi Kazimierzowi Wielkiemu. Po śmierci króla Kazimierza w 1370 roku opanował go Otto IV Hasso von Wedel. Gródek ten w 1397 dostali w zastaw Joannici od cesarza Zygmunta Luksemburczyka. W 1419 zamek został zdobyty przez wojska polskie. W 1420 roku zamek zdobył i spalił elektor Fryderyk I (elektor Brandenburgii), a następnie przekazał go w dzierżawę ponownie Joannitom, którzy zbudowali nową murowaną wieżę o boku 5x5 m. Po tym gdy Nowa Marchia została sprzedana przez Krzyżaków Brandenburgii w 1454 roku fortyfikacja na na skutek zmiany granicy straciła na znaczeniu militarnym i stała się siedzibą szlachecką. Pomimo utraty Santoka Polska aż do rozbiorów zachowała tytuł kasztelanów santockich (w latach 1231-1793 było ich 61).
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 52.733778, 15.386700
tagi: santok santoku
